تبلیغات دستگاه‌های لرزاننده‌ای كه برای تناسب اندام استفاده می‌شود، چقدر واقعی است؟
با شروع سفر انسان به فضا در قرن بیستم، دانشمندان متوجه شدند تراكم استخوان فضانوردان در فضا به‌طور واضحی كمتر می‌شود. درمان با لرزش روشی بود كه برای بازگرداندن تراكم استخوان آنها در راه بازگشت به زمین به‌كار گرفته شد. از این‌جا بود كه محققان به فكر افتادند از این روش برای درمان پوكی استخوان سالمندان استفاده كنند.

تحقیقات بیشتر در این زمینه نشان داد كه ارتعاش می‌تواند با ایجاد یك كشش رفلكسی در عضله انقباض مداومی ایجاد كند. متخصصان شوروی سابق، از این اصل برای بالا بردن قدرت عضلات در ورزشكاران استفاده كردند تا این‌كه در 1970 دانشمندان روسی دریافتند كه این ارتعاش می‌تواند قدرت و انعطاف‌پذیری عضله را زیاد كرده و زمان بهبود درد پس از نرمش را كم كند.

سپس محققان غربی وارد گود شدند و از این وسیله برای ورزش، بازتوانی و كاهش درد استفاده كردند. این قصه ادامه یافت تا امروز كه انواع مختلفی از دستگاه‌های لرزاننده ساخته شده كه عمدتاً برای تناسب اندام و تقویت عضلات به‌كار می‌رود و تبلیغاتشان را در خیلی جاها می‌توان دید. اما آیا این وسایل واقعاً تأثیری در تناسب اندام دارند؟

امروزه استفاده از دستگاه برای لاغر شدن، رواج بیشتری در جامعه پیدا كرده. ورزشگاه‌ها هم برای جلب نظر مردم سعی می‌كنند روز به روز در تهیه وسایل جدید با هم رقابت كنند. شما طرفدار كدام‌یك از دستگاه‌های تناسب اندام هستید؟ تردمیل؟ دوچرخه؟ یا این‌كه ترجیح می‌دهید از دستگاه لرزاننده استفاده كنید كه جدیدترین مدل آن به‌تازگی شهرت زیادی در كشورهای غربی برهم زده است؟!

متأسفانه در عمل، هیچ معیار صحیحی برای استفاده از این وسایل و كاربرد آن برای افراد مختلف وجود ندارد و اگر هم دارد، در مراكز ورزشی اجرا نمی‌شود. اگرچه مربیان در سالن‌های ورزشی حضور داشته و در مورد تعداد حركات و كاربرد آن برای تناسب اندام راهنمایی لازم را ارائه می‌دهند اما معمولاً كارشناسی وجود ندارد كه با توجه به وضعیت جسمی و سوابق بیماری‌های شما، در انتخاب دستگاه مناسب و بی‌خطر برای سلامت‌تان، شما را راهنمایی كند.

در نهایت این خود شما هستید كه باید انتخاب كنید برای لاغر شدن از كدام وسیله استفاده كنید. پس بهتر است درباره جدیدترین دستگاه لرزاننده كه موجب شگفتی خیلی از كاربران شده است، چیزهایی بدانید.

دستگاه جدید چه می‌كند؟
فكر می‌كنید چه احساسی به شما دست بدهد وقتی بدنتان مانند ژله و با سرعت 20 تا 50 بار در ثانیه در سه جهت بلرزد؟ احساس خوشایندی نخواهد بود، اما اگر بدانید كه با این لرزش به زیبایی و تناسب اندامی- كه مدتهاست برای رسیدن به آن زحمت می‌كشید- دست خواهید یافت، احتمالاً نظرتان عوض می‌شود.

این دستگاه با استفاده از لرزش، عضلات را سفت كرده و حتی طرفدارانش معتقدند كه برای افزایش انعطاف‌پذیری و قدرت بدن، بالا بردن عملكرد ریه و پاها، كاهش درد و فشار اضافی عضلات هم كاربرد دارد. حتی آنها ادعا می‌كنند كه این دستگاه می‌تواند عضله بسازد و پوكی استخوان را درمان كند.

با این حال عده‌ای از محققان از خطرات احتمالی این دستگاه- از كمردرد گرفته تا تخریب غضروف‌ها- خبر می‌دهند و حتی معتقدند لرزش‌های شدید می‌تواند به مغز هم آسیب برساند. این گروه از محققان می‌گویند علم هنوز آن‌قدر در این‌باره بررسی نكرده كه در مورد عواقب درازمدت استفاده از این دستگاه نظر بدهد.

البته سازمان فضایی آمریكا، ناسا، استفاده از دستگاه لرزاننده را به عنوان ابزاری برای كاستن از اتروفی ماهیچه و از بین رفتن سلول‌های استخوانی در سفرهای طولانی فضانوردان در حالت بی‌وزنی، مورد بررسی قرار داده و متوجه شده كه استفاده از صفحه لرزان می‌تواند فعالیت ماهیچه‌ها را زیاد كند اما این‌كه آیا می‌تواند باعث افزایش سرعت دویدن یا پرش بلندتری در كاربران شود، هنوز مشخص نیست.
هیچ شهرتی بی‌دلیل نیست!
نكته‌ای كه این وسیله را برای كاربران خود جذاب كرده این است كه با تعداد جلسات تمرین كمتر و طی دوره كوتاه‌تری می‌توانند به هدف خود یعنی تناسب اندام برسند. این مسئله باعث شده استفاده از این دستگاه، به‌خصوص برای افراد پرمشغله و مادران بچه‌های كوچك و هركس دیگری كه وقت كمی برای ورزش دارد، بسیار وسوسه‌انگیز باشد. یكی از جدیدترین مدل‌های این دستگاه كه 20تا 50 بار در ثانیه و در سه جهت لرزش ایجاد می‌كند، نیروی جاذبه‌ای كه بر بدن وارد می‌شود را زیاد می‌كند.

این دستگاه مانند ورزش‌های هوازی (ائروبیك) عمل نمی‌كند بلكه سیستم آن بیشتر مانند یك وزنه‌برداری بدون وزنه است. در حال تمرین به نظر نمی‌آید كه چه‌قدر این ورزش سخت است، اما وقتی كه شرشر عرق سرازیر شده، یا وقتی لرزش متوقف می‌شود تازه متوجه می‌شوی كه پاها و تنه چه فشاری را متحمل شده‌اند!

طراحی مشتری‌پسند!
سازندگان این دستگاه، علاوه بر مدل‌هایی كه در سالن‌های ورزشی به‌كار می‌رود، مدل‌هایی را هم برای استفاده در منزل طراحی كرده‌اند. البته با قیمت بالای آن (از 3 هزار تا 10500 دلار) هركسی از پس تهیه‌اش برنمی‌آید، مگر این‌كه گنج پیدا كرده باشد!

نكته دیگر این است كه كسانی كه از سرو صدا خوششان نمی‌آید بهتر است برای خریدن این دستگاه عجله نكنند چون موتور این دستگاه صدای همهمه خفیفی ایجاد می‌كند كه ممكن است به تناسب اندامش هم نیارزد، ضمن این‌كه كلی پول باید در گوشه خانه بخوابد.

جالب این‌جاست كه مربیان تناسب اندام هم طرفدار این دستگاه‌ها هستند. احتمالاً چون زودتر می‌توانند از شر شاگردان تنبل خود خلاص شوند (و پول بیشتری هم گیرشان می‌آید!) اما بعضی از این شاگردان تنبل خیلی هم از این دستگاه راضی نیستند چون نمی‌توانند به‌طور همزمان با ورزش، برنامه‌های تلویزیون را هم ببینند! در ضمن تردید بعضی افراد هم ریشه در خاطره كمربند‌های لرزاننده 50 سال پیش دارد.

فروشندگان ادعا می‌كنند!
بعضی از فروشندگان این دستگاه ادعا می‌كنند كه این وسیله می‌تواند علاوه بر افزایش قدرت بدنی و بهبود خواب، باعث از بین رفتن دردهای افراد شده و مشكل بی‌اختیاری ادرار آنها را هم حل كند. البته محققان معتقدند نباید تمام ادعاهای فروشندگان را به‌راحتی باور كرد. چون بیشتر این تبلیغات، تنها بازارگرمی بوده و الزاماً حقیقت ندارد.

این محققان بر این باورند كه لرزش‌های شدید و پر نوسان در درازمدت می‌تواند با فرستادن امواج لرزش به تمام بدن به آن آسیب برساند. حتی سازندگان این دستگاه هم توصیه می‌كنند كه روزانه حداكثر ۳۰ دقیقه از این دستگاه استفاده شود چون استفاده بیش از حد، برخلاف استاندارد صنعتی تعیین شده در مورد ایمنی لرزه‌ها در محل كار است.

به اعتقاد كلینتون روبین، استاد مهندسی زیست پزشكی (بیومدیكال) در دانشگاه ایالتی نیویورك دستگاه‌های لرزاننده دیگری كه در بازار هستند و تأیید اداره غذا و دارو (FDA) آمریكا را گرفته‌اند لرزش‌های بسیار خفیف‌تری ایجاد می‌كنند.

اما میزان لرزش دستگاه‌های جدید (20 تا 50 بار در ثانیه)، در حدی است كه می‌تواند باعث كمردرد، آسیب به غضروف‌ها، تاری دید، كاهش قدرت شنوایی و حتی آسیب مغزی شود. او به عنوان یك دانشمند نگران آن است كه مردم برپایه معرفی نادرست و غیرعلمی یك دستگاه از آن استفاده كنند بی‌آن‌كه از خطرات احتمالی این كار آگاه باشند.

به هر حال، اگر با همه این توضیحات هنوز تكلیف را نفهمیده‌اید، باید گفت فقط خود شما می‌توانید مراقب سلامت‌تان باشید! فراموش نكنید حتی در دسترس‌ترین دارو- مانند آسپرین- هم برای همه مناسب نیست